Niniejszy artykuł omawia niedozwolone zapisy umowne znajdujące się w kredytach EURO Deutsche Bank Polska S.A. (uprzednio: Deutsche Bank PBC S.A.) oraz możliwość unieważnienia takiej umowy na drodze postępowania sądowego.
Pozew o unieważnienie kredytu w EURO Deutsche Bank
Deutsche Bank Polska S.A. (uprzednio: Deutsche Bank PBC S.A.) udzielał nie tylko kredytów we franku szwajcarskim, ale także w walucie EURO.
We wzorcach umownych stosowanych przez Deutsche Bank – zawieranych zarówno w walucie franka szwajcarskiego jak i EURO – znajdują się zapisy umowne, które mają niedozwolony (abuzywny) charakter.
Zgodnie z kolei z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2024 r., w sprawie sygn. akt III CZP 25/22: „W razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego umowa nie wiąże także w pozostałym zakresie”. Oznacza to, że eliminacja z umowy kredytowej (lub pożyczki) niedozwolonych postanowień umownych, skutkować będzie nieważnością takiej umowy w całości.
W dalszej części artykułu przejdziemy do omówienia wzorców umownych Deutsche Bank Polska S.A. stosowanych przez niniejszy bank w poszczególnych latach.
Z kolei szczegółowe informacje nt. niedozwolonych postanowień umownych znajdujących się w kredytach EURO i możliwości ich unieważnienia znajdują się w artykułach: „Unieważnienie kredytu EURO Nordea Habitat” oraz „Unieważnienie kredytu w EURO Raiffeisen (Polbank EFG)”.
Umowa kredytu w EURO Deutsche Bank z 2009 r. – unieważnienie kredytu EURO
Wzorzec umowny z 2009 r. stosowany przez Deutsche Bank PBC S.A. zawierał niedozwolony mechanizm umowny, który umożliwiał bankowi jednostronne i arbitralne ustalanie wysokości kursów kupna i sprzedaży zarówno przy wypłacie jak i spłacie kredytu:
„Jeśli wypłacana Kwota Kredytu walutowego (pomniejszona o Prowizję Przygotowawczą oraz Koszt ubezpieczenia Brakującego Wkładu Własnego) po przeliczeniu według kursu kupna obowiązującego w Banku na podstawie Tabeli Kursów z dnia Wypłaty Kredytu będzie wyższa niż kwota ——————– zł to nadwyżka Kredytu w Walucie Kredytu nad tę kwotę zostanie zaliczona w dniu Wypłaty Kredytu na poczet wcześniejszej spłaty kapitału Kredytu, bez względu na uzgodnienie Okresu Odroczonej Spłaty Kapitału Kredytu. To samo dotyczy Kredytu wypłacanego w transzach, z tym że podstawą do ustalenia kwoty nadwyżki jest kurs z dnia efektywnie dokonanej wypłaty każdej z transz Kredytu, zaś cała nadwyżka, o której mowa w zdaniu pierwszym, zostanie zaliczana na poczet wcześniejszej spłaty Kredytu w dniu wypłaty tej transzy Kredytu, której wypłata choćby częściowo powoduje przekroczenie progu ustalonego w zdaniu pierwszym. Kwota nadwyżki przekazywana jest na przedterminową spłatę w Walucie Kredytu. Za wcześniejszą spłatę tej części Kredytu Bank nie pobierze Opłaty Rekompensacyjnej. Wcześniej spłacona kwota kapitału Kredytu powoduje zmniejszenie wysokości Raty Kredytu w Systemie Rat Równych lub wysokości Raty Kapitałowej w Systemie Rat Malejących w taki sposób aby umożliwić Kredytobiorcy spłatę pozostałej części Kredytu do Daty Zwrotu” – pkt 2 lit. a Załącznik nr 1 do Umowy (pozostałe indywidualne warunki kredytu);
„Jeżeli Rachunek Bieżący prowadzony jest w złotych, to w przypadku Kredytu walutowego należności Banku, wyrażone w walucie Kredytu, Bank pobiera poprzez obciążanie Rachunku Bieżącego kwotą w złotych, stanowiącą ich równowartość. Równowartość kwoty w złotych ustala się według kursu sprzedaży waluty obcej, obowiązującego w Banku na podstawie Tabeli Kursów, na dwa Dni Robocze przed Datą Wymagalności każdej należności Banku”- pkt 2.3.1.
Ww. zapisy winny skutkować nieważnością umowy kredytowej w całości.
Unieważnienie kredytu w EURO Deutsche Bank z 2010 oraz 2011 r.
Analizowane wzorce umowne EURO Deutsche Bank zarówno z 2010 r. jak i 2011 r. zawierają bardzo zbliżone zapisy co wzorzec z 2009 r. Różnice mogą dotyczyć numeracji oraz kosmetycznych zmian w treści poszczególnych zapisów.
Umowy te zawierają niedozwolone zapisy dotyczące przeliczenia kwoty kredytu z EURO na PLN i następnie rat kapitałowo – odsetkowych z EURO na PLN. Dla oceny ważności umowy bez znaczenia jest możliwość spłaty kredytu od początku w walucie EURO.
Bez znaczenia jest także rzekome roszczenie o wypłatę kredytu w walucie EURO. Zapis który miał dawać taką możliwość znajduje się w Załączniku nr 5 do umowy, tj. Regulaminie produktowym. Istotnym tutaj jest to, że pierwotnym celem kredytobiorców jest w znakomitej większości uzyskanie finansowania w walucie PLN. Znajduje to zresztą odzwierciedlenie we wnioskach kredytowych, w których wprost wskazywana jest kwota w walucie PLN (kwota o jaką udzielenie wnosi kredytobiorca).
Idąc dalej, bardzo często kwota kredytu miała zostać uruchomiona na konta prowadzone w walucie PLN – kredytobiorca nie posiadał zatem roszczenia o wypłatę kwoty kredytu w walucie EUR.
Przenalizować także należy treść zapisu 3.2.3 Załącznika nr 5 do Umowy, tj. Regulaminu produktowego, który stanowi, iż wypłata kwoty kredytu w walucie obcej uzależniona jest od zgody banku, co m.in. przesądza tak o celu kredytu – wypłata w PLN, jak i pozorności samej możliwości wypłaty kredytu w walucie obcej.
Nie bez znaczenia jest także wyrok TSUE z dnia 21 września 2023 r., C – 139/22, zgodnie z którym: „Artykuł 3 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że postanowienie umowy, które ze względu na warunki wykonania niektórych przewidzianych w nim zobowiązań danego konsumenta należy uznać za nieuczciwe, nie może utracić takiego charakteru z powodu innego postanowienia tej umowy, które przewiduje możliwość wykonania przez tego konsumenta tych zobowiązań na innych warunkach”.
Umowa kredytu w EURO Deutsche Bank z 2012 r. – unieważnienie kredytu EURO
Wzorce umowne z 2012 r. są trudniejszymi wzorcami (zresztą tak jak wzorce z 2010 i 2011 zawierają zapisy które umożliwiały spłatę kredytu w EURO od momentu zawarcia umowy jak i teoretyczną możliwość wypłaty kredytu w walucie obcej).
W omawianym zakresie w pełni aktualne są wywody poczynione w pkt dotyczącym umów z 2010 oraz 2011 r. Wzorce z 2012 r. zawierały z kolei bardziej rozbudowane zapisy o następującej treści:
„Jeśli wypłacana Kwota Kredytu walutowego (pomniejszona o Prowizję Przygotowawczą oraz Koszt ubezpieczenia Brakującego Wkładu Własnego) po przeliczeniu według kursu kupna obowiązującego w Banku na podstawie Tabeli Kursów z dnia Wypłaty Kredytu będzie wyższa niż kwota —————- zł to nadwyżka Kredytu w Walucie Kredytu nad tę kwotę zostanie zaliczona w dniu Wypłaty Kredytu na poczet wcześniejszej spłaty kapitału Kredytu, bez względu na uzgodnienie Okresu Odroczonej Spłaty Kapitału Kredytu. To samo dotyczy Kredytu wypłacanego w transzach, z tym że podstawą do ustalenia kwoty nadwyżki jest kurs z dnia efektywnie dokonanej wypłaty każdej z transz Kredytu, zaś cała nadwyżka, o której mowa w zdaniu pierwszym, zostanie zaliczana na poczet wcześniejszej spłaty Kredytu w dniu wypłaty tej transzy Kredytu, której wypłata choćby częściowo powoduje przekroczenie progu ustalonego w zdaniu pierwszym. Kwota nadwyżki przekazywana jest na przedterminową spłatę w Walucie Kredytu. Za wcześniejszą spłatę tej części Kredytu Bank nie pobierze Opłaty Rekompensacyjnej. Wcześniej spłacona kwota kapitału Kredytu powoduje zmniejszenie wysokości Raty Kredytu w Systemie Rat Równych lub wysokości Raty Kapitałowej w Systemie Rat Malejących w taki sposób aby umożliwić Kredytobiorcy spłatę pozostałej części Kredytu do Daty Zwrotu”- zapis pkt 2 lit. d Załącznik nr 1 do Umowy (pozostałe indywidualne warunki kredytu);
„Jeżeli Rachunek Bieżący prowadzony jest w złotych, to w przypadku Kredytu walutowego należności Banku, wyrażone w walucie Kredytu, Bank pobiera poprzez obciążanie Rachunku Bieżącego kwotą w złotych, stanowiącą ich równowartość. Równowartość kwoty w złotych ustala się według kursu sprzedaży waluty obcej, obowiązującego w Banku na podstawie Tabeli Kursów, na dwa Dni Robocze przed Datą Wymagalności każdej należności Banku” – zapis 2.3.1.1 Umowy;
„Za zgodą Banku Kredytobiorca może dokonywać spłat Rat Kredytu walutowego także w inny sposób, w tym w szczególności dokonać spłaty w innej walucie obcej niż Waluta Kredytu. Jeżeli spłata Rat Kredytu walutowego nastąpi w innej walucie niż waluta Kredytu, wówczas kwota wpłaty zostanie przeliczona najpierw na złote po kursie kupna tej waluty, a następnie na walutę Kredytu po kursie sprzedaży, przy zastosowaniu kursów obowiązujących w Banku na podstawie Tabeli Kursów” – zapis 2.3.1.3 Umowy.
W ocenie Kancelarii także wzorzec umowny z 2012 r. – pomimo możliwości spłaty kredytu bezpośrednio w walucie obcej czy zapis mówiący o możliwości wypłaty kredytu w walucie obcej – może zostać unieważniony na drodze postępowania sądowego.
Deutsche Bank a zapis dotyczący sposobu ustalania kursów walut – pkt 6.3 Pozostałych postanowień Umowy kredytu (odwołanie do rynku FOREX)
Wzorce Deutsche Bank zawierają zapis który – w ocenie banku – miał pozwolić na ustalenie w sposób obiektywny mechanizmu tworzenia tabel kursowych przez bank i tym samym ustalania kursów.
W ocenie Kancelarii zapis pkt 6.3 Pozostałych postanowień Umowy kredytu (numeracja może być inna) o poniższym brzmieniu, nie pozbawia kredytobiorców możliwości dochodzenia swoich praw na drodze sądowej:
„Kursy wymiany walut w Tabeli Kursów ustalane są przez Bank w każdym Dniu Roboczym w oparciu o średni kurs z rynku walutowego (FOREX), ustalany najpóźniej do godziny 9.30 czasu obowiązującego w Polsce („Kurs Bazowy”). Kurs kupna ustalany jest w oparciu o wzór: Kurs Kupna = 2*Kurs Bazowy/(2+Spread Walutowy wyrażony w procentach), a kurs sprzedaży w oparciu o wzór: Kurs Sprzedaży = Kurs Bazowy + (Spread Walutowy wyrażony w procentach*Kurs Kupna)/2. Wartość Spreadu Walutowego wyrażonego w procentach na dzień zawarcia Umowy wynosi dla waluty CHF: 8,50%; Euro: 7,25%, USD: 7,25% i może ona ulec zmianie w drodze jednostronnego oświadczenia Banku na zasadach określonych w punkcie 5.4 poniżej. Spread Walutowy wyrażony w procentach jest równy stosunkowi spreadu walutowego wyrażonego kwotowo, stanowiącego różnicę pomiędzy kursem sprzedaży a kursem kupna waluty obcej określanych w Tabeli Kursów („Spread Walutowy”) do kursu kupna”.
Po pierwsze analogiczny zapis został prawomocnie wpisany do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (decyzja z dnia 31 grudnia 2018 r., DOZIK-9/2018).
Klauzula z ww. decyzji ma zatem identyczne brzmienie z postanowieniem wiążącym strony w niniejszej sprawie. Co więcej, postanowieniem z dnia 27 czerwca 2024 r., sygn. akt II NSK 111/23 Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej Deutsche Banku Polska S.A. (pozwanego) od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 lutego 2024 r., sygn. akt VII AGa 607/21, na skutek to którego omawiane postanowienie umowy, tj. pkt 6.3 Pozostałych postanowień Umowy kredytu prawomocnie wpisane zostało do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Zapis pkt 6.3 Pozostałych postanowień Umowy kredytu jest zatem bez znaczenia dla oceny ważności łączącej strony Umowy.
Nadto, jak słusznie zaznaczył TSUE w wyroku z dnia 21 września 2023 r., w sprawie C – 139/22, zgodnie z którym: „Artykuł 3 ust. 1, art. 7 ust. 1 i art. 8 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie temu, by warunek umowny, który nie był indywidualnie negocjowany, został uznany przez właściwe organy krajowe za nieuczciwy z tego tylko powodu, że jego treść jest równoznaczna z treścią postanowienia wzorca umowy wpisanego do krajowego rejestru klauzul niedozwolonych”.
Jak unieważnić kredyt w EURO Deutsche Bank
Kancelaria od kilku lat z powodzeniem prowadzi sprawy przeciwko bankom o unieważnienie kredytów frankowych oraz w innych walutach, w tym EURO. Znakomita część wzorców umownych w walucie EURO zawiera analogiczne wady jak kredyty frankowe. Wady, które umożliwiają unieważnienie kredytu EURO w całości.
Osoby zainteresowane unieważnieniem kredytu w EURO Deutsche Bank, zapraszamy do przesłania umowy celem dokonania bezpłatnej analizy pod kątem możliwości unieważnienia kredytu. W oparciu o przesłaną dokumentację przedstawiamy stosowną analizę oraz symulację skutków unieważnienia umowy kredytowej. Dobieramy oraz omawiamy optymalną strategię procesową.
Warto pamiętać, iż unieważnienie umowy kredytowej pozwala na stosowne rozliczenie się z bankiem poprzez spłatę samego kapitału (bez odsetek a także innych opłat) oraz wykreślenie hipoteki wpisanej na nieruchomości będącej przedmiotem zabezpieczenia umowy kredytowej.
