Postępowanie upadłościowe osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, potocznie nazywane upadłością konsumencką, ma na celu umożliwienie dłużnikom oddłużenia oraz częściowego lub całkowitego zaspokojenia wierzycieli. Kluczowym elementem tego procesu jest plan spłaty wierzycieli, który określa warunki, na jakich dłużnik będzie regulował swoje zobowiązania po zakończeniu etapu postępowania upadłościowego, prowadzonego przez syndyka masy upadłości po ogłoszeniu upadłości przez sąd.
Plan spłaty wierzycieli a upadłość konsumencka
Plan spłaty wierzycieli w postępowaniu upadłościowym konsumentów jest regulowany przez ustawę Prawo upadłościowe. Przepisy niniejszej ustawy określają przesłanki do ustalenia planu spłaty, jego treść oraz sposób realizacji i ewentualnej modyfikacji.
Po ogłoszeniu upadłości i przeprowadzeniu likwidacji majątku upadłego przez syndyka masy upadłości, sąd ustala plan spłaty wierzycieli, jeżeli nie udało się zaspokoić wszystkich zobowiązań ze środków pochodzących z masy upadłości.
Sąd może również umorzyć zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jednakże jest to sytuacja wyjątkowa, która może mieć miejsce, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Historię naszej Klientki, której Sąd umorzył zobowiązania bez ustalenia planu spłaty wierzycieli została opisana w artykule: „Historie ludzi którzy przeszli upadłość konsumencką„.
Plan spłaty jest postanowieniem sądu upadłościowego, który określa sposób, w jaki upadły będzie regulował swoje długi przez określony w planie spłaty czas.
Najważniejsze elementy planu spłaty wierzycieli w postępowaniu upadłościowym konsumentów
- Okres spłaty
Czas trwania planu spłaty wierzycieli jest określany na podstawie indywidualnej analizy sytuacji finansowej upadłego oraz jego historii zadłużenia. Ocenia się również postępowanie upadłego, szczególnie pod kątem tego, czy do niewypłacalności doprowadził celowo. Przepisy prawa wyznaczają maksymalny okres spłaty, który co do zasady nie powinien przekraczać 36 miesięcy (3 lat), jeżeli sąd uznał, że upadły nie doprowadził do swojej niewypłacalności umyślnie bądź w sposób rażącego niedbalstwa. Jednakże, sąd może wydłużyć okres na czas nie krótszy niż 36 miesięcy, ale też nie dłuższy niż 84 miesiące (7 lat), gdy ustali, że upadły umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa doprowadził do swojej niewypłacalności.
W tym czasie upadły jest zobowiązany do dokonywania jednej miesięcznej wpłaty, obejmującej wszystkie wierzytelności.
- Kwotę miesięcznych rat, które upadły będzie uiszczał wierzycielom.
Sąd przy ustalaniu wysokości miesięcznych rat, bierze pod uwagę przede wszystkim realne możliwości finansowe upadłego (wysokość kosztów utrzymania, ilość osób na otrzymaniu oraz wynagrodzenie). W tym zakresie, istotne pozostaje pisemne stanowisko upadłego, które upadły wyraża w odpowiedzi na projekt planu spłaty sporządzany przez syndyka oraz ustne stanowisko wyrażone podczas posiedzenia sądu, w przedmiocie ustalenia planu spłaty wierzycieli.
Sąd uwzględnia również okoliczności związane z powstaniem zadłużenia, a także okoliczności „łagodzące”, jeżeli takie są.
Do okoliczności związanych z zadłużeniem zalicza się m.in.: powody powstania zadłużenia, „spiralę zadłużenia”, źródło pochodzenia wierzytelności (w szczególności dotyczy to byłych przedsiębiorców) oraz brak ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa. Natomiast do okoliczności „łagodzących” zalicza się: stan zdrowia, trudną sytuację życiową, trudną sytuację rodzinną, czy fakt, że wierzytelności powstały w wyniku poręczenia.
- Podział środków między wierzycieli, uwzględniając proporcjonalne zaspokojenie roszczeń.
Co bierze pod uwagę sąd przy ustalaniu planu spłaty?
Sąd analizuje szereg czynników, aby ustalić warunki planu spłaty wierzycieli w postępowaniu upadłościowym konsumentów. Należą do nich:
- Projekt planu spłaty wierzycieli sporządzony przez syndyka masy upadłości,
- Możliwości zarobkowe upadłego – jego zdolność do podjęcia i wykonywania pracy zarobkowej,
- Wiek oraz stan zdrowia upadłego,
- Sytuację rodzinną i majątkową, w tym liczbę osób na utrzymaniu,
- Zachowanie upadłego przed i w trakcie postępowania – czy upadły działał w dobrej wierze i współpracował z sądem oraz syndykiem,
- Dotychczasowy stopień zaspokojenia wierzycieli,
- Wpływ sytuacji życiowej na niewypłacalność (np. choroba, nagła utrata pracy).
Zmiana i uchylenie planu spłaty wierzycieli w postępowaniu upadłościowym konsumentów
Jeżeli w trakcie realizacji planu spłaty wierzycieli sytuacja upadłego ulegnie znaczącej zmianie (np. utraci on pracy, ciężko zachoruje), możliwe jest wystąpienie do sądu z wnioskiem o jego zmianę lub uchylenie.
Ponadto, w okolicznościach określonych w ustawie, również wierzyciele mają możliwość złożenia wniosku o zmianę planu spłaty wierzycieli.
Obowiązki upadłego po uprawomocnieniu się planu spłaty wierzycieli
- Regularna spłata zobowiązań – upadły musi terminowo i w pełnej wysokości wpłacać ustalone przez sąd kwoty na rzecz wierzycieli.
- Utrzymywanie stałego źródła dochodu – upadły powinien podejmować działania mające na celu uzyskanie i utrzymanie pracy lub innego legalnego źródła dochodu, które pozwoli na realizację planu spłaty.
- Zakaz zaciągania nowych zobowiązań – upadły nie może podejmować działań, które mogłyby doprowadzić do ponownego zadłużenia, zwłaszcza jeśli zagrażałoby to realizacji planu spłaty.
- Składanie corocznych sprawozdań – upadły jest zobowiązany do przedstawiania sądowi sprawozdań dotyczących swojej sytuacji finansowej i realizacji planu spłaty za każdy rok kalendarzowy.
Kancelaria oferuje profesjonalne wsparcie w sprawach upadłości konsumenckiej, zarówno na etapie sporządzenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, wsparcia w postępowaniu po ogłoszeniu upadłości, jak i etapie ustalania planu spłaty wierzycieli.
