W dniu 23 stycznia 2025 r. w sprawie C – 677/23 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał niezwykle istotny dla setek tysięcy polskich kredytobiorców wyrok. Zgodnie z niniejszym wyrokiem TSUE przyjął, iż umowa o kredyt konsumencki winna zawierać zapisy obrazujące, jakie założenia przyjęte zostały do obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO).
W artykule omawiamy, co tak naprawdę oznacza niniejszy wyrok i jaki ma on wpływ na stosowanie tzw. sankcji kredytu darmowego.
Wadliwa rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO) a sankcja kredytu darmowego
Tytułem wstępu wskazać należy, iż jednym z elementów (obowiązków informacyjnych) umowy kredytu konsumenckiego jest określenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO), a więc całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta, który wyrażony jest jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym.
Powyższy obowiązek (podania RRSO w umowie) wynika z przepisów ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, która to ustawa jest wynikiem wdrożenia do polskiego porządku prawnego dyrektywy 2008/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG.
Zgodnie bowiem z art. 30 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy umowa o kredyt konsumencki powinna określać m.in. rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia.
Z kolei art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim precyzuje, iż dane dotyczące kosztów kredytu konsumenckiego, w tym RRSO, powinny zostać podane konsumentowi w sposób jednoznaczny, zrozumiały i widoczny.
Opisywana kwestia ma o tyle znaczenie, iż wadliwe podanie RRSO w umowie kredytu konsumenckiego winno prowadzić do tzw. sankcji kredytu darmowego, której skutkiem jest to, że konsument po złożeniu stosownego oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu w terminie i w sposób ustalony w umowie. Więcej na temat naruszeń związanych z RRSO w kontekście sankcji kredytu darmowego piszemy w artykule: „Odsetki od prowizji a sankcja kredytu darmowego”.
Wyrok TSUE C – 677/23 a założenia przyjęte do obliczenia RRSO w kontekście sankcji kredytu darmowego
Zgodnie z wyrokiem TSUE z dnia 23 stycznia 2025 r. w sprawie C – 677/23:
„Artykuł 10 ust. 2 lit. g) dyrektywy 2008/48, zmienionej dyrektywą 2011/90, należy interpretować w ten sposób, że: założenia przyjęte do obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO) muszą być wyraźnie wskazane w umowie o kredyt i nie wystarczy w tym względzie, aby konsument mógł je sam zidentyfikować, analizując warunki tej umowy”.
TSUE wprost wypowiedział się, że umowa kredytu konsumenckiego powinna zawierać założenia przyjęte do obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO). Co więcej, założenia te powinny zostać wskazane w sposób jasny, zwięzły oraz wyraźny w umowie – konsument winien bowiem mieć możliwość dokonania samodzielnej weryfikacji czy RRSO przyjęte w umowie zostało prawidłowo ustalone. Z kolei transparentność RRSO podyktowana jest – bardzo często – złożonym charakterem założeń przyjętych do obliczenia RRSO.
RRSO oraz założenia przyjęte do obliczenia RRSO w polskich umowach kredytowych
Praktyka polskich banków oraz instytucji finansowych udzielających pożyczek (tzw. parabanków) prowadzi do następujących wniosków, iż umowy kredytu konsumenckiego oferowane na polskim rynku w znakomitej większości:
- nie zawierają informacji odnoszących się do założeń przyjętych do obliczenia RRSO;
- albo zawierają ogólne założenia w tzw. formularzu informacyjnym dotyczącym kredytu konsumenckiego, które uniemożliwiają konsumentowi samodzielną weryfikację wartości RRSO.
Skutki naruszenia RRSO lub założeń przyjętych do obliczenia RRSO
Zgodnie z komentowanym wyrokiem TSUE brak zawarcia w umowie założeń przyjętych do obliczenia RRSO (lub ich ogólny charakter) może pozbawić konsumenta możliwości dokonania oceny ciążącego na nim zobowiązania, a ustanowiona w prawie krajowym sankcja pozbawienia kredytodawcy prawa do odsetek i kosztów powinna zostać uznana za proporcjonalną w rozumieniu art. 23 dyrektywy 2008/48 (pkt 62 wyroku).
Oznacza to, że zgodnie z wyrokiem TSUE z dnia 23 stycznia 2025 r. w sprawie C – 677/23 skutkiem opisywanych w niniejszym artykule naruszeń może być sankcja kredytu darmowego, o czym piszemy w artkule: „Sankcja kredytu darmowego – jak odzyskać pieniądze?”.
Wyrok TSUE C – 677/23 – sankcja kredytu darmowego Poznań
Świadczymy profesjonalną i kompleksową pomoc dla kredytobiorców oraz pożyczkobiorców w ramach sankcji kredytu darmowego. Dokonujemy bezpłatnej analizy umowy, sporządzamy analizę finansową oraz dobieramy i omawiamy optymalną strategię procesową.
Nasza oferta obejmuje również reprezentację w postępowaniu sądowym, przeprowadzenie rozliczenia z bankiem lub pożyczkodawcą po prawomocnym wyroku oraz uzyskanie nowego harmonogramu. Zapraszamy do kontaktu.