Dnia 28 marca 2025 r. Sąd Najwyższy, w sprawie I CSK 562/24 odmówił przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej PKO PB S.A. Przedmiotowa sprawa dotyczyła kredytu mieszkaniowego NORDEA-HABITAT zawartego z bankiem Nordea Bank Polska S.A.
Unieważnienie kredytu mieszkaniowego Nordea – habitat
W niniejszej sprawie sądy obu instancji (Sąd Okręgowy w Katowicach w sprawie II C 1036/20 oraz Sąd Apelacyjny w Katowicach w sprawie I ACa 649/22) uwzględniły w całości stanowisko kredytobiorców i ustaliły nieważność łączącej strony umowy.
Podstawą do ustalenia nieważności kredytu mieszkaniowego NORDEA-HABITAT były znajdujące się w niniejszej umowie niedozwolone postanowienia umowne, które umożliwiały bankowi jednostronne i arbitralne ustalania wysokości kursów kupna oraz sprzedaży.
Dodatkowo w wyrokach sądy zasądził na rzecz kredytobiorców od banku wszystkie uiszczone na poczet łączącej strony umowy kwoty (spłacane raty kapitałowo – odsetkowe) zarówno w walucie PLN jak i CHF, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.
Z rozstrzygnięciem zarówno Sądu pierwszej jak i drugiej instancji – w części dotyczącej zasądzonych odsetek od kwot spłacanych w walucie franka szwajcarskiego – nie zgodził się bank i wniósł do Sądu Najwyższego skargę kasacyjną.
Spór o sposób naliczania odsetek od świadczenia pieniężnego wyrażonego w walucie obcej
Ze stanowiskiem banku nie zgodziła się Kancelaria, która w imieniu Klientów wniosła stosowną odpowiedź na skargę kasacyjną przedstawiającą następującą argumentację.
Po pierwsze, powołano się na art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego który wprost stanowi iż odsetki należą się w przypadku opóźnienia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Świadczeniem pieniężnym jest zarówno świadczenie wyrażone w walucie polskiej jak i walucie obcej (tut. franka szwajcarskiego).
Żaden z kolei przepis prawa nie rozróżnia sposobu naliczania odsetek w przypadku świadczenia wyrażonego w walucie polskiej oraz obcej.
Wskazano także, iż w polskim prawie obowiązywało wydane na podstawie art. 359 § 3 Kodeksu cywilnego rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 marca 1989 r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych, które w § 1 stanowiło, że wysokość odsetek ustawowych od sumy pieniężnej wyrażonej w:1) pieniądzu polskim ustala się na 13% w stosunku rocznym, 2) walucie obcej ustala się na 8% w stosunku rocznym.
Przedmiotowe rozporządzenie utraciło moc z dniem 25 września 2003 r., tj. z dniem wejścia w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 września 2003 r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych, które to rozporządzenie w § 1 przewidywało jednolitą wysokość odsetek ustawowych dla wszelkich należności pieniężnych (niezależnie czy została wyrażona w pieniądzu polskim, czy w walucie obcej).
Tym samym od czasu uchylenia regulacji dotyczącej odsetek ustawowych od należności wyrażonych w walucie obcej (rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 września 2003 r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych) brak jest jakiejkolwiek podstawy prawnej do naliczania odsetek ustawowych (za opóźnienie) od wierzytelności głównej wyrażonej w walucie obcej w inny sposób aniżeli jak dla świadczeń w walucie krajowej.
Wszystkie bowiem kolejno wydawane na podstawie art. 359 § 3 Kodeksu cywilnego rozporządzenia w sposób jednolity przewidywały odsetki ustawowe dla należności pieniężnych.
I wreszcie wyjaśniono w odpowiedzi na skargę kasacyjną, iż na podstawie Ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw doszło do zmiany art. 359 Kodeksu cywilnego oraz 481 Kodeksu cywilnego, gdzie wskazano że:
- Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, wysokość odsetek ustawowych – art. 359 § 4 Kodeksu cywilnego;
- Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie – art. 481 § 24 Kodeksu cywilnego;
Analiza z kolei przedmiotowych obwieszczeń prowadzi do jednoznacznego wniosku, że ustawodawca nie rozróżnia stawek odsetek ustawowych oraz ustawowych za opóźnienie w zależności od tego w jakiej walucie wyrażone jest świadczenie pieniężne.
Uwzględnienie stanowiska Kancelarii przez Sąd Najwyższy – odsetki ustawowe za opóźnienie od kwot spłacanych we franku szwajcarskim
Sąd Najwyższy w całości podzielił stanowisko Kancelarii i tym samym odmówił do przyjęcia skargi kasacyjnej banku, wskazując iż: „W świetle art. 481 § 1 k.c. nie ma wątpliwości, że każde roszczenie pieniężne, w razie opóźnienia w jego spełnieniu, rodzi roszczenie o uiszczenie odsetek ustawowych za opóźnienie. Skoro przepisy nie różnicują stawki odsetek w zależności od waluty, to oczywiste jest, że w każdym wypadku stosowana jest stawka określona art. 481 § 2 k.c.”.
W tym stanie rzeczy od kwot uiszczanych w walucie obcej każdorazowo winny być zasądzone odsetki ustawowe za opóźnienie.
Niniejszy wyrok był przedmiotem komentarza mec. Michał Śląskiego – jako prowadzącego postępowanie sądowego w imieniu Klientów Kancelarii – dla portalu Rzeczpospolita w artykule: „Odzyskujący spłaty we frankach mogą liczyć na korzystne odsetki”.
